بلوغ مدیریت پروژه چیست ؟
تعالی سازمانی زمانی حاصل خواهد می شود که موفقیت های سازمان متاثر از توانمندی های ایجاد شده در سازمان باشد. رسیدن به تعالی مدیریت پروژه از طریق افزایش بلوغ و رشد توانمندی های مدیریت پروژه در سازمان میسر خواهد شد. توانمندی مدیریت پروژه شایستگی مشخصی است که بایستی در سازمان وجود داشته باشد تا از آن طریق بتوان فرآیندهای مدیریت پروژه و تحویل محصول و خدمات را انجام داد. سطح بلوغ مدیریت پروژه به میزان توانمندیهای ایجاد شده در سازمان و سطح رشد آنها بستگی دارد. بر اساس استانداردهای منتشر شده در خصوص مدیریت پروژه مدل های بلوغ مختلفی به منظور رشد و توسعه توانمندی های سازمان ها در حوزه مدیریت پروژه ارائه شده است. این مدل ها همانند سایر مدل های بلوغ رویکردی ساختار یافته برای توسعه توانمندی ها و ارزیابی سطح بلوغ مدیریت پروژه در اختیار سازمان ها قرار داده است. شرکت ها و سازمان های مختلفی بر مبنای این مدل ها به نتایج مثبتی در افزایش موفقیت و تعالی پروژه ها دست یافته اند. هر یک از این مدل ها بر مبنای نوع پروژه ها و محدوده مدل توانمندی های مختلفی را به سازمان پیشنهاد می کنند تا مرحله به مرحله آن توانمندی ها را کسب نموده و سطح بلوغ مدیریت پروژه خود را افزایش دهد.
مدل بلوغ مدیریت پروژه سازمانی (OPM3)
امروزه مدیریت پروژه از طرف اغلب سازمان ها به عنوان یکی از بهترین شیوه های تولید و تحویل محصولات و خدمات و بهبود در فرآیند سازمانی پذیرفته شده است. وجود سازمان های پروژه محور متعدد در حوزه های مختلف صنعت و تعریف سالیانه هزاران پروژه و طرح بزرگ و کوچک دلیلی بر اهمیت بالای کسب و کارهای پروژه ای در چرخه اقتصادی کشور می باشد. برای اینکه سازمان های پروژه محور، علی الخصوص سازمان های در مقیاس بزرگ و متوسط بتوانند با موفقیت کامل یک پروژه را از فاز آغازین تا فاز پایانی و بر اساس محدودیت های تعریف شده هزینه، زمان و کیفیت و در قالب محدوده مشخص شده به انجام برسانند، می بایست به یک نظام مدیریت پروژه استاندارد، متعالی و بالغ مجهز باشند. پس به نوعی می توان نتیجه گرفت که موفقیت سازمان های پروژه محور در گرو مدیریت کارا و اثربخش پروژه ها و طرح های در دست اجرا بوده که مستلزم طراحی و پیاده سازی نظام مدیریت پروژه سازمانی و افزایش تدریجی درجه بلوغ آن می باشد.
افزایش قابلیت های مدیریت پروژه در سطح سازمان غالباً از طریق اتخاذ روش های جدید و نوآورانه برای انجام مدیریت پروژه و با استفاده از ابزارها و شیوه های جدید دنبال می شود. نوآوری های جدید در جهت اصلاح قابلیت های هر سازمان برای اعمال مدیریت پروژه، از طریق مدل های بلوغ انجام می پذیرد. در این مدل ها ساختاری خاص برای سازمان ها ارائه می گردد که پیروی از آن به فراهم آمدن امکان عملیات کارآمدتر و مؤثرتر خواهد انجامید. تاکنون مدل های گوناگونی تحت عنوان تعالی و بلوغ مدیریت پروژه در سازمان مطرح شده اند که در مواردی بارها مورد بررسی و اصلاح مجدد قرار گرفته اند بگونه ای که بتوانند پاسخگوی دغدغه ها و نیازهای مدیران و متولیان سازمان های پروژه محور باشند. هر یک از این مدل ها دارای ویژگیرها و روش های متنوعی به منظور بهبود و تعالی فرآیندهای مدیریت پروژه می باشند. هر چقدر سازمان پروژه محوری دارای سطح بالاتری از بلوغ باشد، بدان معنی است که انطباق و هماهنگی بیشتری با استانداردهای دانش مدیریت پروژه دارد و درصد موفقیت آن سازمان در محیط کسب و کار و امر اجرا و به اتمام رسانیدن موفق پروژه ها هم بیشتر است.
ارزیابی بلوغ مدیریت پروژه سازمانی
ارزیابی بلوغ مدیریت پروژه سازمانی مزیت های متعددی را برای سازمان های پروژه محور به همراه خواهد داشت که طیف وسیعی از این مزایا را می توان برشمرد. اما اصلی ترین خروجی حاصل از ارزیابی درجه بلوغ و تعالی نظام مدیریت پروژه در سازمان، برنامه ریزی برای بهبود آن با هدف ایجاد مزیت رقابتی در بازارهای داخلی و بین المللی می باشد. شاید این مزیت به نوعی فارغ از دغدغه های اصلی مدیران پروژه به نظر برسد اما نکته اصلی در این اصل مستقر است که مخاطب نهایی گزارشات ارزیابی مدیران ارشد و مدیران پورتفولیو می باشند، یعنی افرادی که به طور مستقیم در برنامه ریزی راهبردی سازمان به منظور بقا، رشد و تعالی کسب و کار و ایجاد ارزش افزوده اقتصادی از محل اجرای موفقیت آمیز پروژه ها و طرح ها درگیر می باشند.
مدل OPM 3 یک متدولوژی منحصر به فرد و پویاست که توسط مؤسسه مدیریت پروژه (PMI ) و در اواخر سال 2003 میلادی برای اولین بار انتشار یافت. همچنان که در دنیا استانداردهای متعدد و گاهاً کمتر شناخته شده ای در حوزه مدیریت پروژه تولید و منتشر شده اند، OPM 3 نیز تنها مدل ارزیابی تعالی سازمان در بکارگیری ابزارها و فرآیندهای مدیریت پروژه نیست و شاید ده ها مدل مختلف در این حوزه ارائه گردیده اند.
اهداف OPM 3
اهداف عمده ای که تصویر سازی و ارزیابی بلوغ مدیریت پروژه سازمانی بر پایه OPM 3 دنبال می نماید عبارتست از:
ü ایجاد تصویر شفاف و درستی از وضعیت فعلی سیستم مدیریت پروژه در سازمان،
ü آشنایی ذینفعان و مدیران با مشکلات و نقاط ضعف موجود و چالش های سیستم فعلی مدیریت پروژه در سازمان،
ü افزایش بهره وری (کارآیی و اثربخشی) از طریق ارائه راهکارهای علمی، عملی و سفارشی شده مطابق با نیازهای سازمان،
ü افزایش میزان موفقیت پروژه ها و طرح های سازمان.