سومین همایش و نمایشگاه سد و تونل ایران
30 مهر ماه (صبح)
امروزه نقش و اهمیت ضوابط، معیارها و استانداردها و آثار اقتصادی ناشی از به کارگیری مناسب و مستمر آنها در پیشرفت جوامع، تهیه و کاربرد آنها را ضروری و اجتنابناپذیر ساخته است. براساس بولتن کمسیون بینالمللی سدهای بزرگ، مهمترین فعالیت در حین طراحی، احداث و بهرهبرداری سدهای بزرگ، تدوین ضوابط و استانداردها است. در این میان، تدوین ضوابط انتخاب سیلاب طراحی سرریز سدهای بزرگ با توجه به تعدد عوامل درگیر فنی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، جغرافیایی، تاریخی و … از پیچیدگی خاصی برخوردار بوده و در تمامی کشورها موجب بحثهای مناقشه انگیز میان مدیران و مهندسان شده است. خوشبختانه با حمایت مدیریت ارشد وزرات نیرو و شرکت مدیریت منابع آب ایران و با مدیریت دفتر تدوین استانداردها و معیارهای فنی صنعت آب و با همکاری نزدیک تیم تدوین و ناظران طرح، بعد از بیش از 2 دهه تلاش، ضوابط انتخاب سیلاب طراحی سدهای بزرگ کشور نهایی و ابلاغ گردید و ایران سیو سومین کشوری شد که دارای ضوابط ملی انتخاب سیلاب طراحی سدها است. در چارچوب تدوین این ضوابط، پس از مطالعه و جمعبندی ضوابط مدون در بیش از 30 کشور جهان و صدها کتاب و مقاله در زمینهی مدیریت ریسک، ایمنی هیدرولوژیکی سدهای بزرگ و هیدرولیک سدها، نتایج محوری تبیین شد. در مرحلهی بعد با دیدگاه جامعگرایانه و براساس این نتایج و با لحاظ نمودن شرایط خاص ایران، پیشنویس ضوابط انتخاب سیلاب طراحی سدهای بزرگ ایران تدوین گردید و با همکاری نزدیک تیم ناظران پیشنویس ضوابط نهایی شد. در کارگاه آموزشی پس از ارائه فلسفهی مدیریت ریسک و نتایج محوری، ضوابط تدوین شده که در اردیبهشت 1393 توسط وزارت نیرو ابلاغ گردید، به صورت مشروح ارائه میشود:
– اهمیت و پیچیدگیهای تدوین ضوابط انتخاب سیلاب طراحی
– تبیین مفهوم ریسک و ریسک قابل قبول اجتماعی
– مروری بر ضوابط سیلاب طراحی سدهای بزرگ در کشورهای مختلف
– بررسی چند نمونه تخریب سدهای بزرگ در اثر سیلاب
– ارائه تفضیلی ضوابط انتخاب سیلاب طراحی سدهای بزرگ ایران و نحوه اعمال آن در سدهای در حال طراحی، بهرهبرداری و اجرا
امید است با اعمال ضوابط انتخاب سیلاب طراحی ایران و اعمال آن در سدهای بزرگ کشور، بتوان منافع زیر را همزمان بهدست آورد:
- افزایش ایمنی سدهای کشور؛
- افزایش ایمنی پاییندست با کاهش پیک سیلابهای 50 تا 200 ساله در مخزن سدها؛
- افزایش منافع منابع آب و برقابی سدها؛
- کاهش هزینههای اجرایی و دورهی احداث
براساس بررسیهای اولیه منافع و صرفهجوییهای ناشی از اعمال این ضوابط در سدهای در حال طراحی، در حال احداث و در دست بهرهبرداری رقم نجومی بوده و به وضوح نقش حیاتی ضوابط مناسب در توسعه صنعت آب کشور را نشان میدهد.