اولین سمینار ملی رویه های بتن غلتکی در حالی آغاز
به کار کرد که عدم حضور عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی باعث شد این سمینار چندان
قوی و پر بار برگزار نشود.
اگر چه اعلام شده بود آخوندی امروز به این سمینار
خواهد آمد اما حضور او در مجلس برای پاسخگویی به نمایندگان باعث شد تا متن پیام
وزیر توسط شکرچی زاده رئیس مرکز تحقیقات راه،مسکن و شهرسازی قرائت
شود.
متن پیام آخوندی بدین شرح است:
در عرصه
تولید، سازندگی و اجرا، پروژه‌های ملی و استفاده روز‌افزون از بتن به عنوان
پرمصرف‌ترین مصالح ساختمانی در ساختمان‌ها، راه‌ها، اسکله‌ها، بنادر و انواع ابنیه،
همگی بیانگر نقش بتن در توسعه کشور و اهمیت آن نزد صاحبنظران و متخصصان به این امر
است.
از مهمترین مزایای بتن می‌توان به در دسترس بودن مصالح مصرفی،
شکل‌پذیری، سازگاری مناسب با محیط زیست و عدم نیاز به تکنولوژی‌های پیشرفته برای
ساخت آن اشاره نمود.
دانش و فن‌آوری بتن در کشورمان طی سال‌های گذشته رشد
چشمگیری داشته است. در داخل و خارج کشور، جوانان شایسته ایرانی در زمینه تکنولوژی
بتن، در زمره کارشناسان و متخصصین موفق، مطرح و صاحب‌نام می‌باشند و در کشورهای
توسعه یافته متخصصین بتن ایرانی از جایگاه ممتازی برخوردارند.
در این میان،
تلاش‌های دانشگاه‌ها، مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، انجمن بتن ایران و انستیتو
مصالح ساختمانی دانشگاه تهران (یادگار زنده یاد دکتر مهدی قالیبافیان) قابل تقدیر
است.
*جایگاه سوم تولید سیمان ایران در دنیا با ظرفیت تولید 80 میلیون
تن
پیشرفت‌های حاصله در صنعت سیمان و سرمایه‌گذاری‌های انجام شده نیز بسیار
قابل توجه بوده، بطوری که هم‌اکنون، تولید سیمان به عنوان ماده اصلی تولید بتن
افزایش یافته و کشور ایران با ظرفیت تولید بیش از 80 میلیون تن در سال، جایگاه سوم
را در جهان کسب کرده است. همچنین با توجه به برنامه توسعه، تولید سیمان در کشور در
سال‌های آتی به بیش از 120 میلیون تن در سال خواهد رسید.
* صادرات سیمان
کمتر از 10 درصد سیمان تولیدی است
این مقدار در حال حاضر بیش از مقدار مورد
نیاز پروژه‌های فعلی می‌باشد که قسمتی از مازاد مصرف به کشورهای همسایه صادر
می‌شود. البته میزان صادرات سیمان کمتر از 10 درصد سیمان تولیدی است که با قیمت
کمتر از قیمت‌های جهانی صادر می‌گردد. لازم به ذکر است که این قیمت تقریبا معادل
قیمت سوخت مصرفی تولید یک تن سیمان می باشد و صادرات با این قیمت توجیه ندارد و
منطقی است که زمینه مصرف داخلی فراهم گردد.
از طرف دیگر، به یقین، توسعه
راه‌های کشور نماد توسعه و آبادانی کشور محسوب می‌شود. با نگاهی به افزایش نرخ قیر
در کشور در یک دهه اخیر شاهدیم که در 10 سال پیش، حدود 7 درصد از اعتبارات وزارت
راه، برای خرید قیر استفاده می‌شد، زیرا قیمت قیر ارزان بود و حجم زیادی از بودجه
عمرانی مرتبط را شامل نمی‌شد، اما در چهار سال گذشته به طور قابل توجهی قیمت قیر
افزایش پیدا کرده است. بطور مثال در سال گذشته به دلیل افزایش قیمت قیر، 35 تا 40
درصد از اعتبارات تخصیصی وزارت راه در احداث جاده‌های جدید یا بهسازی جاده‌های
موجود، صرف قیمت قیر شده است.
*30 درصد از اعتبارات شرکت ساخت و توسعه صرف
خرید قیر می‌شود
در حال حاضر برای ساخت هر کیلومتر راه اصلی، نزدیک به 150
تن قیر و هر کیلومتر بزرگراه 300 تن و هر کیلومتر آزادراه 400 تن قیر لازم است که
بر این اساس، با توجه به حجم پروژه‌های راهسازی وزارت راه در سال 93، و با احتساب
قیمت قیر، 30 درصد از تخصیصی‌های شرکت ساخت و توسعه فقط برای خرید قیر هزینه خواهد
شد.
کاملا مشخص است که این افزایش هزینه ساخت انواع راه‌ها به دلیل بالا
بودن قیمت قیر، در نهایت به کاهش نرخ رشد ارزش افزوده حمل و نقل در اقتصاد کلان
کشور، کند شدن سرعت توسعه راهسازی و نبود توازن در توسعه کشور می‌انجامد.
با
این مقدمه، کاربرد رویه‌های بتنی به عنوان یکی از پتانسیل‌های جایگزینی رویه‌های
آسفالتی در کشور مطرح شد. لازم به ذکر است که استفاده از رویه‌های بتنی در کشورهای
دیگر بسیار متداول است و نیم قرن از بکارگیری آنها در کشورهای توسعه یافته سپری
می‌شود، اما در کشور ما علی‌رغم وجود مصالح کافی، به دلیل ارزان بودن قیمت قیر طی
سال‌های پیش، معرفی نشدن گزینه‌های مناسب جایگزین و در مواردی نبود دانش فنی -
اجرایی و تجهیزات موردنیاز، اجرا و ساخت این نوع رویه‌ها متداول نشده است. با توجه
به آزاد شدن حامل‌های انرژی و افزایش قیمت ناشی از حذف یارانه‌ها، مزیت اقتصادی این
نوع روسازی‌ها نسبت به روسازی‌های آسفالتی انکارناپذیر است.
با توجه
برنامه‌های توسعه، ساخت و نگهداری زیرساخت‌های حمل و نقل کشور شامل راه‌ها،
خیابان‌ها، باند فرودگاه و بنادر، رویه‌های بتن غلتکی (RCCP) یکی از انواع رویه‌های
بتنی است که می‌توان با هزینه کم بسیاری از نیازهای اولیه پروژه‌ها را برآورده
نماید که از ده سال گذشته در کشورمان اجرای آن آغاز شده است که امروزه مورد توجه
بیشتر می‌باشد. رویه‌های بتن غلتکی در بسیاری از کشورهای توسعه یافته به طور
موفقیت‌آمیزی اجرا گردیده است و در حال حاضر نیز تحقیقات وسیعی در این رابطه در حال
انجام است. با توجه به وضعیت تولید سیمان در کشور و شرایط اقلیمی،این نوع
روسازی‌ها می‌تواند در بسیاری از راه‌های اصلی و فرعی کشور مورد استفاده قرار
گیرد.
از طرف دیگر با جایگزینی رویه بتنی با رویه‌های آسفالتی فرصت افزایش
صادرات قیر فراهم می‌گردد که موجب افزایش درآمد ارزی مهم و ارزشمندی برای کشور
خواهد شد و هزینه‌های مربوط به مسائل زیست‌محیطی که در تولید سیمان بر کشور تحمیل
می‌گردد، نیز با مصرف سیمان در داخل جبران خواهد شد.
با این توضیحات، و با
توجه به افزایش تولید سیمان در کشور، لزوم توجه بیشتر به روسازی‌های بتنی در کشور
احساس شد و مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی نیز با اقدامات به موقع، توجه صنعت
راهسازی را به این موضوع سوق داد و وزارتخانه نیز با ابلاغ مسئولیت نظارت بر کلیه
پروژه‌های روسازی بتن غلتکی و تدوین آئین‌نامه‌های مرتبط به مرکز تحقیقات، حمایت
همه جانبه خود را در این زمینه آغاز کرد. در همین رابطه این نوع رویه در سطح مدیران
ستادی و ادارات کل راه و شهرسازی استان‌ها معرفی گردید و بسترسازی لازم در خصوص
کاربرد انواع روسازی‌های بتنی صورت گرفت. همچنین ویرایش اول دستورالعمل اجرا و
کنترل کیفی روسازی‌های بتن غلتکی که توسط مرکز تدوین شده، از طرف وزارتخانه ابلاغ
شد.
نکته حایز اهمیت دیگر، تشکیل رویه‌های بتنی با مشارکت و محوریت بخش
خصوصی در مرکز می‌باشد، که این کمیته متولی هدایت و راهبری توسعه رویه‌های بتنی در
کشور است.
البته موفقیت و سرانجام این فعالیت‌ها، منوط به حمایت و همکاری
سازمان‌ها، ارگان‌های و کلیه شرکت‌های مشاور، پیمانکار و متخصصین بخش دولتی و خصوصی
خواهد بود.
سیاست‌های راهبردی وزارت راه و شهرسازی بر این اساس خواهد بود که
بتوانیم طی 4 سال آینده حدود 10 درصد از روسازی‌های راه‌های کشور را به روسازی‌های
بتنی اختصاص دهیم و البته این مهم باید به موازات کارهای تحقیقاتی و پژوهشی در این
زمینه باشد تا کیفیت اجرای این نوع روسازی‌ها تضمین گردد و در صورت نتایج مطلوب
بتوانیم با سهم بیشتری از روسازی‌های بتنی، در توسعه اقتصادی راه‌ها و به تبع آن
توسعه حجم پروژه‌های راهسازی کشور کمک نماییم.
بر این اساس به نظر می‌رسد تا
زمینه‌های تحقیقاتی و آموزشی ذیل مورد توجه کلیه محققان و متخصصان باشد و مرکز
تحقیقات نیز حتما در این زمینه حمایت‌های لازم را صورت خواهد داد که مواردش از قرار
زیر می‌باشد:
- معرفی انواع روسازی‌های بتنی مورد استفاده در احداث راه‌ها،
روش‌های اجرا و کاربردهای آن
- بررسی مشکلات و معضلات احتمالی استفاده
زاانواع روسازی‌های بتنی در شرایط اقلیمی مختلف کشور
- ارائه راهکارهای
اجرایی استفاده از بتن در اجرای روسازی‌ها در شرایط اقلیمی مختلف در کشور
-
تدوین دستورالعمل‌های خاص اجرا و کنترل کیفی روسازی بتن غلتکی در کشور
در
پایان از زحمات و تلاش‌های دلسوزانه محققان و همه کسانی که در راه اعتلای کشور خدمت
می‌کنند، تشکر می‌نمایم و برای آنها اجر الهی آرزو دارم. انشاءالله مباحث ارائه شده
در این سمینار که محل مناسبی برای تبادل اطلاعات و آخرین یافته‌ها می‌باشد، بتواند
گام دیگری در راستای توسعه کشور محسوب گردد و آخرین دستاوردهای بدست آمده سبب رشد و
ارتقای صنعت راهسازی شود.