مطالب حرفه ای و صنفی
ضرورت راه اندازی سیستم سلسله مراتب مهارت
دکتر عباس آخوندی- وزیر راه و شهرسازی
در حال حاضر مسابقه مدرک گرایی در کشور، سلسله مراتب مهارت را تحت الشعاع قرار داده است. اصلی ترین آموزش، ایجاد قدرت خلاقیت و کار است و گرنه آموزش علوم و فنون در نظام آموزشی فقط آموزش محفوظات به افراد است که مشکلی را حل نمی کند.
در سال های اخیر مدرک گرایی در کشور ما روز به روز فراگیرتر شده است. متاسفانه در جامعه ما نوعی رابطه متقابل بین مدرک از یکسو و منزلت و پرستیژ اجتماعی، وضعیت شغلی و درآمد از سوی دیگر وجود دارد. البته در کشور ما بر خلاف بسیاری از کشورهای دنیا، لزوما دارا بودن مدرک تحصیلی بالاتر به منزله علم و توانایی بیشتر نیست و متاسفانه برخی از افراد به رغم دارا بودن مدارک بالای تحصیلی، از کمترین تبحر و دانش نیز برخوردار نیستند.
در کشور ما موضوع مهارت هم از نظر فرهنگی و هم به لحاظ دانشگاهی مغفول مانده است و شاید به همین دلیل است که بیشتر افراد تمایل دارند که وارد دانشگاه شوند اما تعداد افرادی که می‌خواهند مهارت بیاموزند، بسیار اندک است. به طور کلی مدرک گرایی در هر جامعه ای تاثیرات منفی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را به دنبال دارد و از همین رو است که همواره کارشناسان نسبت به اثرات کوتاه مدت و دراز مدت این موضوع هشدار داده اند.
در حال حاضر یکی از معضلات اساسی بازار کار، مهارت است که این موضوع دامنگیر تمام صنوف و از جمله صنعت ساختمان نیز شده است. فقدان صلاحیت و مهارت در میان بسیاری از فعالان صنعت ساختمان مدتهاست که توسط کارشناسان و صاحبنظران این حوزه مورد تذکر قرار می گیرد اما تاکنون توجه چندانی به این هشدارها نشده است و همچنان ساختمان ها توسط افراد فاقد صلاحیت و در غیاب فاکتورهای مهمی مانند مجریان ذی صلاح، کاردان های فنی، معماران تجربی و کارگران ماهر و با امضاء فروشی مهندسان ناظر احداث می شود.
از روزی که تراکم فروشی توسط شهرداری رونق داده شد و ساخت و ساز به یک شغل پرسود تبدیل شد، این انتظار وجود داشت که افراد فاقد مهارت وارد این عرصه شوند. البته وفور بی مهارتی در صنعت ساختمان را تنها نمی توان به موضوعات مذکور، مربوط دانست بلکه قطعا عملکرد مسئولان و نهادهای دولتی نیز در بروز این مساله دخیل بوده است. به گفته کارشناسان عملکرد مسئولان در بی توجهی به اجرای طرح مجری ذی صلاح، ضرورت حضور کاردان های فنی و معماران تجربی و الزام به استفاده از کارگران ماهر موجب شده که این چنین مهارت و تبحر در صنعت ساختمان نادیده انگاشته شود.
صاحبنظران معتقدند بزرگترین نتیجه مدرک گرایی که کسب مهارت و تجربه عملی برای عوامل موثر در صنعت ساختمان را تحت الشعاع قرار داده و همچنین ورود افراد فاقد تخصص و مهارت به این عرصه، احداث ساختمان هایی بی کیفیت و فاقد استاندارد و استحکام لازم است که بهره برداران نمی توانند نسبت به ایمنی آن اطمینان داشته باشند.
قدرت خلاقیت و ارزش افزوده نکته مهمی است و بخش عمده ای از سلسله مراتب مهارت به کسانی مربوط است که قدرت اداره کارگاه و مهارت آن را دارند و اتفاقا می‌توانند مکمل دانش و مهارت مهندسی باشند.
راه اندازی سیستم سلسله مراتب مهارت، بسیار ضروری است، چرا که در حوزه اجرایی با مشکلات جدی یافتن افراد متخصص مواجه هستیم.
باید به سیاست بازنگری آموزش مهارت مهندسی، مهارت کارگری و میانی توجه کنیم و تفکیک مفهوم صلاحیت و مفهوم کسب و کار مهندسی ضروری است و براساس ماده 29 قانون نظام مهندسی، انجام انواع فعالیت‌های مهندسی باید طبق قانون نظام صنفی ساختمان باشد.
سازمان نظام مهندسی باید فقط صادرکننده صلاحیت باشد نه تنظیم کننده فعالیت های صنفی مهندسی و در حوزه مهندسی بزرگترین مشکل، عدم توجه به حد و مرز صلاحیت‌های حرفه ای مهندسی و صلاحیت های کسب و کار مهندسی است.
در حوزه مهندسی تفکیک فعالیت صنفی از فعالیت حرفه‌ای صورت نگرفته و و این موضوع، ریشه اصلی مشکلات موجود در ساخت و ساز است و رفع آن نیز کار بسیار سختی است و این ابهام در حرفه باقی مانده که نیاز به اصلاح دارد.
اکنون انتظار و تصور این است که در نظام اجرایی ساختمان کشور هر فردی که پروانه مهندسی دارد می تواند امور طراحی، اجرایی و نظارت را نیز انجام دهد در حالیکه صنوف ساختمانی براساس ماده 13 قانون نظام صنفی و 29 قانون نظام مهندسی باید تعریف شوند و براساس آن فرد متخصص باید مسوولیت حسن اجرای کار را به عهده گرفته و مسولیت صحت اجرایی امور را بپذیرد. مشکل ما این است که این صنوف ساختمانی و افراد مسوول نه تعریف و نه الزامی شده اند.
اکنون بخش عمده فعالیت های ساختمانی توسط افرادی انجام می‌شود که مهندس، کاردان، معمار تجربی و حتی کارگر ماهر هم نیستند!
منابع:
1- خبرگزاری مهر
2- صما
آرشيو مطالب...